Εισαγωγή: Η FairMoney και η παρουσία της στην Ελλάδα
Η ψηφιακή εποχή έχει φέρει επανάσταση στον τρόπο που αλληλεπιδρούμε με τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, με τις εφαρμογές κινητών τηλεφώνων να καθίστανται πρωταγωνιστές. Μία από τις εταιρείες που έχουν διακριθεί σε αυτόν τον τομέα είναι η FairMoney, μια πλατφόρμα ψηφιακού δανεισμού που έχει αναπτύξει σημαντική παρουσία σε ορισμένες αναδυόμενες αγορές. Ωστόσο, η παρουσία της στην Ελλάδα, αν και η εφαρμογή της είναι διαθέσιμη προς λήψη, εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την πραγματική της λειτουργία και τη νομιμότητά της.
Η FairMoney Microfinance Bank Limited ιδρύθηκε το 2017 από τους Laurin Hainy, Arnaud Marquette και Lobna Helal, με έδρα τη Λάγος της Νιγηρίας και ένα κέντρο τεχνολογικής ανάπτυξης στο Παρίσι. Η εταιρεία έχει λάβει συνολική χρηματοδότηση περίπου 90 εκατομμυρίων δολαρίων από επενδυτές όπως η Quona Capital και η Tencent. Το επιχειρηματικό της μοντέλο βασίζεται σε μια mobile-first προσέγγιση, προσφέροντας μικρά, βραχυπρόθεσμα δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις σε υπο-τραπεζούμενους καταναλωτές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αξιοποιώντας ιδιόκτητους αλγόριθμους πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Οι κύριες αγορές στις οποίες δραστηριοποιείται η FairMoney είναι η Νιγηρία και η Ινδία, όπου έχει αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο χρηστών και υπηρεσιών. Ωστόσο, για την Ελλάδα, η εικόνα είναι ριζικά διαφορετική. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τονιστεί ότι η FairMoney δεν διαθέτει ελληνική θυγατρική ή τοπική νομική οντότητα εγγεγραμμένη στην Ελληνική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή την Τράπεζα της Ελλάδος. Αυτή η απουσία επίσημης παρουσίας και αδειοδότησης είναι καθοριστική για την αδυναμία της να προσφέρει ρυθμιζόμενες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε Έλληνες κατοίκους.
Υπηρεσίες Δανεισμού και Διαδικασία Εφαρμογής στην Ελληνική Πραγματικότητα
Λόγω της έλλειψης ελληνικής άδειας λειτουργίας, η FairMoney δεν προσφέρει καμία ρυθμιζόμενη υπηρεσία δανεισμού στην Ελλάδα. Είναι απαραίτητο να γίνει σαφές ότι οποιαδήποτε αναφορά σε προϊόντα δανεισμού της FairMoney αφορά αποκλειστικά τις αγορές όπου έχει επίσημη άδεια και δραστηριότητα, όπως η Νιγηρία. Για παράδειγμα, στη Νιγηρία, η εταιρεία προσφέρει προσωπικά δάνεια από 5.000 έως 200.000 νάιρα (περίπου 10-400 δολάρια ΗΠΑ) με μηνιαία επιτόκια που κυμαίνονται από 10% έως 15% και διάρκεια από 1 έως 3 μήνες. Προσφέρονται επίσης επιχειρηματικά δάνεια από 50.000 έως 500.000 νάιρα (περίπου 100-1.000 δολάρια ΗΠΑ) με μηνιαία επιτόκια 8% έως 12% και διάρκεια 1 έως 6 μήνες. Όλα αυτά τα δάνεια είναι χωρίς εξασφαλίσεις και συνοδεύονται από χρεώσεις εκκίνησης (1% του κεφαλαίου), καθυστέρησης πληρωμής (σταθερό ποσό 500 νάιρα) και επεξεργασίας (σταθερό ποσό 200 νάιρα). Ωστόσο, κανένα από αυτά τα ποσά, επιτόκια ή όροι δεν ισχύει ή είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα.
Η εφαρμογή της FairMoney είναι όντως διαθέσιμη για λήψη στα ελληνικά App Store (iOS) και Google Play Store (Android). Ωστόσο, η διαδικασία αίτησης και οι λειτουργίες της εφαρμογής είναι μη ολοκληρωμένες για Έλληνες κατοίκους. Αν και η εφαρμογή μπορεί να επιτρέπει την αυτοματοποιημένη επαλήθευση ταυτότητας μέσω φωτογραφίας εγγράφου και selfie, η διαδικασία Γνώριζε τον Πελάτη σου (KYC) δεν μπορεί να ολοκληρωθεί στην Ελλάδα λόγω της απουσίας των απαραίτητων ελληνικών ρυθμιστικών εγκρίσεων. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και αν κάποιος Έλληνας χρήστης κατεβάσει την εφαρμογή, δεν θα μπορεί να προχωρήσει στην υποβολή αίτησης δανείου ή στην πρόσβαση σε οποιαδήποτε ρυθμιζόμενη χρηματοοικονομική υπηρεσία.
Η FairMoney χρησιμοποιεί έναν ιδιόκτητο αλγόριθμο πιστοληπτικής αξιολόγησης που βασίζεται σε μεταδεδομένα smartphone και εναλλακτικά δεδομένα, αλλά αυτό το σύστημα δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί ή να λειτουργήσει για Έλληνες χρήστες. Ομοίως, οι υπηρεσίες εκταμίευσης και είσπραξης δανείων, οι οποίες στη Νιγηρία γίνονται μέσω τραπεζικής μεταφοράς ή χρεωστικής κάρτας, δεν είναι διαθέσιμες στην Ελλάδα. Η εφαρμογή, στις χώρες που λειτουργεί, προσφέρει άμεσα δάνεια, λογαριασμό αποταμίευσης και εικονική χρεωστική κάρτα, όμως αυτές οι λειτουργίες παραμένουν ανενεργές για τους Έλληνες χρήστες. Η παγκόσμια ιστοσελίδα της εταιρείας (fairmoney.io) δεν διαθέτει πύλη ειδικά για την Ελλάδα, και η γεωγραφική κάλυψη της FairMoney δεν περιλαμβάνει καμία ελληνική περιοχή.
Ρυθμιστικό Πλαίσιο, Ανταγωνισμός και Θέση στην Ελληνική Αγορά
Το πιο κρίσιμο στοιχείο στην ανάλυση της FairMoney στην Ελλάδα είναι η πλήρης απουσία ρυθμιστικής άδειας. Η εταιρεία δεν διαθέτει άδεια Ιδρύματος Πληρωμών (ΙΠ) ή Ιδρύματος Ηλεκτρονικού Χρήματος (ΙΗΧ) από την Τράπεζα της Ελλάδος, ούτε μπορεί να προσφέρει υπηρεσίες στην Ελλάδα μέσω διαβατηρίου ("passporting") σύμφωνα με τις οδηγίες PSD2 ή MiCA, χωρίς την απαραίτητη τοπική εξουσιοδότηση. Αυτό σημαίνει ότι η FairMoney δεν υπόκειται στην εποπτεία της Τράπεζας της Ελλάδος ή της Ελληνικής Κεφαλαιαγοράς, και οι Έλληνες καταναλωτές δεν απολαμβάνουν καμία προστασία που παρέχεται από το ελληνικό και ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο.
Στις χώρες που δραστηριοποιείται επίσημα, όπως η Νιγηρία, η FairMoney εποπτεύεται από την Κεντρική Τράπεζα της Νιγηρίας (CBN) ως τράπεζα μικροχρηματοδοτήσεων. Ωστόσο, καμία σχετική κατάθεση ή υποβολή δεν έχει γίνει στην Ελληνική Κεφαλαιαγορά, καθιστώντας την ουσιαστικά έναν μη ρυθμιζόμενο φορέα για την ελληνική αγορά. Κατά συνέπεια, οι συνήθεις πολιτικές προστασίας προσωπικών δεδομένων και πρακτικές είσπραξης δανείων της εταιρείας, οι οποίες εφαρμόζονται στη Νιγηρία, παραμένουν ανεξακρίβωτες και μη επαληθευμένες στο ελληνικό πλαίσιο.
Όσον αφορά τη θέση της στην ελληνική αγορά, η FairMoney έχει 0% μερίδιο, καθώς δεν είναι ενεργή και δεν έχει επίσημους Έλληνες χρήστες που να έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία εγγραφής και να έχουν λάβει υπηρεσίες. Οι ανταγωνιστές της στην Ελλάδα, στον ευρύτερο χώρο των ψηφιακών πληρωμών και του δανεισμού, περιλαμβάνουν αδειοδοτημένα ιδρύματα όπως η Viva Wallet (ως αδειοδοτημένο ΙΗΧ) και οι παραδοσιακές τράπεζες όπως η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς, οι οποίες προσφέρουν ψηφιακές λύσεις δανεισμού. Η FairMoney διαφοροποιείται στις αγορές που δραστηριοποιείται μέσω της προηγμένης κινητής πιστοληπτικής της αξιολόγησης, ωστόσο αυτό το πλεονέκτημα δεν μπορεί να αξιοποιηθεί στην Ελλάδα λόγω της έλλειψης αδειοδότησης. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025, δεν έχουν ανακοινωθεί επίσημα σχέδια για είσοδο της FairMoney στην ελληνική αγορά.
Οι κριτικές χρηστών για την εφαρμογή FairMoney είναι θετικές στη Νιγηρία, κυρίως για την ταχύτητα των αποφάσεων δανεισμού (εντός 8 δευτερολέπτων), αλλά δεν υπάρχουν ελληνικές κριτικές ή δεδομένα χρήσης από Έλληνες καταναλωτές. Κοινά ζητήματα που αναφέρονται στις αγορές όπου δραστηριοποιείται περιλαμβάνουν τα υψηλά ετήσια ποσοστιαία επιτόκια (ΑΠΕ), τα οποία συχνά υπερβαίνουν το 100% ετησίως. Η εξυπηρέτηση πελατών, η οποία είναι διαθέσιμη 24/7 μέσω chat στην εφαρμογή στη Νιγηρία, δεν υποστηρίζεται για την Ελλάδα.
Συμπεράσματα και Πρακτικές Συμβουλές για τους Έλληνες Καταναλωτές
Συνοψίζοντας, η FairMoney αποτελεί έναν σημαντικό ψηφιακό δανειστή στη Νιγηρία και την Ινδία, έχοντας επιτύχει σημαντική ανάπτυξη και κερδοφορία στις αγορές αυτές, με έσοδα 121,9 δισεκατομμυρίων νάιρα (περίπου 118 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) το οικονομικό έτος 2024. Ωστόσο, είναι επιτακτικό να επαναληφθεί ότι η εταιρεία δεν έχει εξασφαλίσει τις απαιτούμενες ελληνικές άδειες για να λειτουργήσει στην Ελλάδα.
Για τους εν δυνάμει δανειολήπτες στην Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες της FairMoney. Η λήψη της εφαρμογής είναι δυνατή από τα ελληνικά app stores, αλλά η λειτουργικότητα της για σκοπούς δανεισμού ή άλλων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών είναι ανύπαρκτη. Οποιαδήποτε χρήση της εφαρμογής στην Ελλάδα θα ήταν αυστηρά ενημερωτικού χαρακτήρα και μη δεσμευτική, καθώς η εταιρεία δεν έχει τη νομική δυνατότητα να προσφέρει τις υπηρεσίες της σε Έλληνες κατοίκους.
Ως εκ τούτου, η πρακτική συμβουλή για τους Έλληνες καταναλωτές είναι ξεκάθαρη: πρέπει να απευθύνονται αποκλειστικά σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που είναι επίσημα αδειοδοτημένα και εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος ή την Ελληνική Κεφαλαιαγορά. Αυτό διασφαλίζει όχι μόνο τη νομιμότητα των συναλλαγών αλλά και την προστασία των δικαιωμάτων τους ως καταναλωτών, σύμφωνα με το εθνικό και ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο. Η εμπλοκή με μη αδειοδοτημένους φορείς ενέχει σημαντικούς κινδύνους και ελλείψεις σε επίπεδο προστασίας.
